Tìm hiểu về tác động nguy hại của nitrat, nitrit và amoni đến sức khỏe con người

Tác hại Amoni và Nitrit với sức khỏe là điều mà bạn cần biết ngay! Thủ phạm gây hại này có thể tồn tại trong nước uống và thực phẩm hàng ngày của chúng ta. Không chỉ gây ra các vấn đề tiêu hóa, hô hấp và da, Amoni và Nitrit còn được liên kết với nguy cơ ung thư. Đừng để sự nguy hiểm này ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn! Hãy tìm hiểu thêm về tác hại Amoni, nitrit và bảo vệ sức khỏe của mình ngay hôm nay!

Amoni, nitrit là gì?

Amoni và nitrit là hai chất hóa học quan trọng trong ngành hóa học và sinh học. Amoni (NH3) là một hợp chất hữu cơ được sử dụng rộng rãi trong sản xuất phân bón và hóa chất. Nó cũng có thể được tạo ra trong tự nhiên thông qua quá trình phân hủy hữu cơ hoặc qua quá trình phân hủy động vật.

Nitrit (NO2-) là một ion không hữu cơ có trong nước và đất. Nitrit thường được tạo ra thông qua việc oxy hóa amoni thành nitrit, hoặc thông qua quá trình nitrat bị giảm. Nitrit có thể gây hại cho sức khỏe nếu nồng độ quá cao trong nước uống, do đó việc kiểm soát nồng độ nitrit trong nguồn nước là rất quan trọng.

Trong tự nhiên, amoni và nitrit đều có vai trò quan trọng trong chu trình nitơ, giúp cung cấp nguồn dinh dưỡng cho vi sinh vật và cây cỏ. Tuy nhiên, việc kiểm soát nồng độ của hai chất này là cực kỳ quan trọng để đảm bảo không gây hại cho môi trường và sức khỏe con người.

Nguồn gốc và tác hại của Amoni và Nitrit trong nước

Nitrat (NO₃⁻)

• Nguồn Gốc: Nitrat tự nhiên xuất hiện trong đất và nước do quá trình phân giải chất hữu cơ và chu kỳ nitrogen trong tự nhiên. Ngoài ra, nó cũng là thành phần chính của một số loại phân bón hóa học.
• Tác Hại: Mặc dù nitrat không gây hại trực tiếp cho con người, nhưng khi nước chứa nhiều nitrat, có thể xảy ra hiện tượng ô nhiễm nước nghiêm trọng. Nếu nồng độ Nitrat trong nước uống quá cao, có thể gây ra tình trạng ô nhiễm nước và gây hại cho sức khỏe con người. Khi Nitrat  được hấp thụ vào cơ thể, nitrat sẽ trải qua quá trình biến đổi thành nitrit do tác động của vi khuẩn trong đường ruột. Nitrit là một nguy cơ đặc biệt vì khả năng của nó trong việc oxy hóa huyết sắc tố hemoglobin, chuyển nó thành methemoglobin. Methemoglobin giảm lượng oxy trong máu, dẫn đến tình trạng thiếu oxy cho các tế bào cơ thể, được biết đến với tên gọi methemoglobinemia.

Trong nhóm những người đặc biệt nhạy cảm với methemoglobin, đặc biệt là trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi, methemoglobin có thể gây ra tình trạng thiếu hụt oxy, giảm chức năng hô hấp, và biểu hiện trên làn da với màu xanh xao đặc biệt quanh mắt và miệng. Trong trường hợp này, việc không chữa trị kịp thời có thể dẫn đến tình trạng tử vong.

Đối với người lớn, hệ tiêu hóa có khả năng hấp thụ và loại bỏ nitrat, do đó chúng ít bị ảnh hưởng bởi methemoglobin. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai đặc biệt nhạy cảm với methemoglobin, với mức tăng nồng độ phổ biến trong thai kỳ. Do đó, cần lưu ý và đảm bảo rằng nồng độ nitrat và nitrit trong nguồn nước đang ở mức an toàn cho thai nhi.

Nitrit (NO₂⁻)

• Nguồn Gốc: Nitrit thường xuất hiện thông qua quá trình chuyển hóa từ Nitrat do vi khuẩn trong môi trường. Nguồn gốc chính của nitrit cũng đến từ phân bón và chất thải động vật.
• Tác Hại: Mức độ Nitrit cao trong nước uống có thể gây ra vấn đề sức khỏe, đặc biệt là ảnh hưởng đến sự cung cấp oxy cho cơ thể và có thể gây thiếu hụt máu, đặc biệt là ở trẻ em.

Amoni (NH₃)

• Nguồn Gốc: Amoni thường xuất hiện từ quá trình phân giải chất hữu cơ, chủ yếu là từ phân bón hữu cơ và nước thải động vật.
• Tác Hại: Amoni có thể gây ô nhiễm nước và ảnh hưởng đến hệ thống sinh học nước. Mức độ amoni cao cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cá và các loài động vật sống trong nước.

Hiện nay, một số nghiên cứu đang tập trung vào việc đánh giá nguy cơ gây ung thư từ nitrat và nitrit trong nước uống ở mức độ cao trong thời gian dài. Cả nitrat và nitrit, đặc biệt là nitrit, được đặt trong tầm ngắm với khả năng kết hợp với các axit amin trong thực phẩm, hình thành nhóm chất nitrosamine-1, được cho là có thể tiên đoán sự xuất hiện của ung thư ở con người. Sự tích tụ của nhóm chất nitrosamine-1 trong gan có thể tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư, đặc biệt là gan và dạ dày.

Bên cạnh đó, các hợp chất amoni trong nước uống, đặc biệt là khi nồng độ vượt quá 1mg/l, có thể mang theo nguy cơ hại cho cơ quan nội tạng. Chúng có thể kích thích cơ thể, gây kích ứng cho họng và phổi khi tiêu thụ, đồng thời có thể tạo tổn thương cho các mô cơ thể. Trong môi trường sinh học, amoni còn có thể chuyển hóa thành nitrit, tạo nên hợp chất tiền ung thư.

Nguy cơ nhiễm độc nặng có thể dẫn đến tình trạng nguy hiểm và tử vong nếu không được cứu chữa kịp thời. Điều này làm tăng cường sự quan trọng của việc kiểm soát chất lượng nước uống, đặc biệt là việc giảm thiểu nồng độ nitrat, nitrit và amoni. Các biện pháp quản lý và an toàn nước là chìa khóa quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng khỏi những nguy cơ tiềm ẩn và tác động độc hại đối với sức khỏe con người.

Cách nhận diện xử lý Amoni và Nitrit trong nước

Nitrit, Amoni là những chất không màu, không có mùi vị, không thể dễ dàng nhận biết sự có mặt hay hàm lượng của nó trong nước mà không thông qua quá trình kiểm tra bằng các phương pháp phân tích hóa học. 

Thực tế hiện nay, nhiều trường hợp nước sinh hoạt ở Hà Nội đã được xác nhận với hàm lượng nitrit cao, thậm chí gấp 5-8 lần mức cho phép theo Quy chuẩn chất lượng nước ăn uống sinh hoạt (QCVN 01:2009 BTY). Quy chuẩn này quy định rằng hàm lượng nitrit trong nước không được vượt quá 3mg/L.

Các gia đình, đặc biệt là những hộ tự khai thác nước sử dụng cho nhu cầu ăn uống (như nước từ giếng khoan, nước sông, nước hồ), được khuyến khích tự chủ động lấy mẫu nước gia đình và tiến hành phân tích tại các phòng thí nghiệm có uy tín. Chuyên gia y tế đề xuất thực hiện kiểm tra ít nhất 6 tháng/lần để phát hiện sớm và áp dụng biện pháp xử lý kịp thời hoặc thay đổi nguồn nước sử dụng, nhằm bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Phương pháp xử lý hiệu quả

Hiện nay, phương pháp tiên tiến và hiệu quả nhất để loại bỏ Amoni và Nitrit từ nước là sử dụng công nghệ Lọc thẩm thấu ngược (RO). Công nghệ này cho phép loại bỏ các hạt có kích thước từ 0,0005 micromet trở lên khỏi dung dịch nước. RO được áp dụng rộng rãi để loại bỏ nitrat, nitrit và amoni, với lý thuyết chỉ cho phép phân tử nước có kích thước khoảng 0,0002 micromet đi qua màng RO. Các chất ô nhiễm được giữ lại trên bề mặt màng và sau đó loại bỏ thông qua quá trình sục rửa màng.

Các ưu điểm của phương pháp này bao gồm công nghệ tiên tiến và tính dễ sử dụng. Nó đảm bảo xử lý hiệu quả nitrat, nitrit, amoni và các chất ô nhiễm khác trong nước, đồng thời phù hợp với nhiều nguồn nước khác nhau.

Tìm hiểu thêm máy lọc nước ion kiềm Geyser Ecotar 9 UltraRO