Gốc tự do là gì? Những ảnh hưởng liên quan đến sức khỏe bởi gốc tự do mà bạn không biết
Gốc tự do là gì? Tại sao lại hình thành nên gốc tự do? Những ảnh hưởng của gốc tự do lên cơ thể? Hãy cùng đọc ngay các thông tin trong bài viết này để biết ngay nhé.
Các gốc tự do là gì? Đây là câu hỏi được khá nhiều người đặt ra. Có thể hiểu là các phân tử có tính phản ứng cao và không ổn định được cơ thể. Đây được xem là một trong những sản phẩm phụ giúp cho quá trình trao đổi chất được bình thường. Gốc tự do được hình thành trong quá trình sinh sống của cơ thể, chúng rất cần thiết cho cơ thể nhưng nếu hình thành quá nhiều cũng gây ra những tác động xấu, tăng nguy cơ bệnh tật. Theo nghiên cứu thì gốc tự do chỉ có tuổi thọ một phần giây, nhưng trong thời gian đó có thể làm hỏng DNA , đôi khi gây ra các đột biến có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như bệnh tim và ung thư .
Vậy Gốc tự do là gì?
Gốc tự do hay còn có tên gọi tiếng anh là free radical. Đây là một phân tử, ion hoặc một nguyên tử có số một electron hay có số electron lẻ nên thường không ổn định dễ dàng phản ứng với các phân tử khác trong tế bào.Cũng chính vì vậy mà nó không thể cân bằng về điện tử. Vốn dĩ ban đầu là số chẵn nên rất bất ổn, là nguyên nhân dễ tạo nên các phản ứng để chiếm đoạt điện tử nó thiếu từ các phân tử khác và lần lượt liên tiếp tạo ra chuỗi gốc tự do mới, gây rối loạn hoạt động bình thường của tế bào. Trong cuộc đời người sống 70 tuổi có khoảng 17 tấn gốc tự do được tạo ra như vậy.
Theo tìm hiểu thì gốc tự do này có thể mang điện tích âm, dương hoặc sẽ không mang điện. Chúng giữ một vai trò vô cùng quan trọng trong chuỗi hệ thống sinh học. Gốc tự do bên ngoài sẽ có lớp điện từ cùng chứa một điện tử không ghép cặp (hay gọi là điện tử đơn độc), Chính vì vậy mà điệp tử không ghép cặp ở lớp ngoài cùng nên gốc tự do rất không ổn định, Gốc này sẽ thường có xu hướng cướp điện tử của các nguyên tử hay phân tử khác để trở về trạng thái ổn định. Tuy nhiên, lại biến các nguyên tử hoặc các phân tử này trở thành gốc tự do, làm cho cấu trúc tế bào bị thay đổi và bị phá vỡ.
Về nguồn gốc thì các gốc tự do sẽ được sinh ra trong cơ thể với hai nguồn là nguồn nội sinh hoặc nguồn ngoại sinh:
- Đối với nguồn nội sinh: Chủ yếu sẽ được tạo ra do chuỗi hô hấp tế bào. Chuỗi hô hấp này sẽ là quá trình chuyển đổi năng lượng cho sự hoạt động của các tế bào. Đồng thời, năng lượng cũng sẽ được chuyển đổi chủ yếu từ carbohydrate.
- Đối với nguồn ngoại sinh: Gốc tự do được sinh ra ở nguồn này bởi các tác nhân phóng xạ hoặc sự căng thẳng mệt mỏi kéo dài. Hoặc do các phản ứng viêm, do thuốc lá, do ô nhiễm môi trường cùng một số tác nhân khác.
Theo nghiên cứu thì các gốc tự do có hoạt tính vô cùng mạnh nên nếu trong trường hợp tăng quá mức thì sẽ gây tổn thương lên các tế bào. Đặc biệt sẽ làm tăng nguy cơ sinh ra các bệnh tật.
Một số loại gốc tự do nguy hiểm gây hại lên cơ thể có thể nói đến như Superoxide, ozone, hydrogen peroxide, peroxy lipid, hydroxyl radical. Đồng thời, các gốc này còn có thể gây nhiều tổn thương cho các tế bào.
Xem thêm: [Không thể bỏ qua] Đừng uống nước ion kiềm nếu không biết điều này
Liệt kê ngay Các loại gốc tự do thường gặp
Theo các nhà khoa học thì gốc tự do thường sẽ hủy hoại tế bào của cơ thể sẽ diễn ra theo trình tự như sau: trước hết gốc tự do oxy hóa màng tế bào gây trở ngại việc thải chất bã và hấp thu chất dinh dưỡng; rồi gốc tự do tấn công các ty lạp thể. Tiếp đến sẽ phá vỡ nguồn cung cấp năng lượng. Sau cùng, bằng cách oxy hóa, gốc tự do làm suy yếu kích thích tố, các enzym khiến cơ thể không tăng trưởng được.
Theo như nghiên cứu của một bác sĩ tên là Denham Harman thuộc Đại học Berkeley, California, tại Mỹ đã chỉ ra rằng gốc tự do gây tổn thương tế bào và là một trong nhiều nguyên nhân gây sự hóa già, lão suy, Alzheimer, tăng huyết áp vô căn, đái tháo đường, bệnh xơ vữa động mạch, và ung thư, …
Có rất nhiều loại gốc tự do gây nguy hiểm cho cơ thể, một số loại phổ biến có thể kể đến như:
- Superoxide
- Ozon
- Hydrogen peroxide
- Peroxy lipid
- Hydroxyl radical gây ra nhiều tổn thương tế bào.
Các gốc tế bào này gây ra từ sự mệt mỏi, căng thẳng kéo dài, ô nhiễm môi trường, Nó có thể là sản phẩm của sự căng thẳng kéo dài, mệt mỏi, ô nhiễm môi trường, thuốc lá, tia phóng xạ, thực phẩm có chất màu tổng hợp, hóa chất công nghiệp, nước có nhiều chlorine, … rất độc hại cho cơ thể.
Những ảnh hưởng của gốc tự do đối với cơ thể?
Gốc tự do rất dễ xảy ra các phản ứng đối với các thành phần của tế bào. Từ đó các gốc tự do có thể sẽ gây rối loạn đối với các hoạt động bình thường của tế bào. Gây ra sự phá hủy tế bào và đẩy nhanh quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể.
Có rất nhiều nghiên cứu còn chỉ ra rằng, gốc tự do còn ảnh hưởng đến việc hình thành nên một số bệnh lý như:
- Bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh trung ương như Alzheimer, các chứng mất trí nhớ hoăc bệnh parkinson.
- Các bệnh về tim mạch như tắc động mạch
- Gây nên tình trạng rối loạn viên, ảnh hưởng lên hệ thống miễn dịch: Một số bệnh tự miễn phổ biến như viêm khớp dạng thấp hoặc lupus ban đỏ.
- Gốc tự do còn gây nên sự đột biến gen, tấn công vào các các ADN và tấn công vào các tổ chức màng, các chất sinh học trong tế bào góp phần làm tăng nguy cơ ung thư và làm cho bệnh cảnh ung thư nặng nề thêm.
- Mắt: Gây đục thủy tinh thể, giảm thị lực, thoái hóa võng mạc, thoái hóa điểm vàng, …
- Gây nên bệnh đái tháo đường ở người già.
- Não: bệnh đột quỵ, ung thư não, đau nửa đầu, …
- Da: Có thể khiến da bị lão hóa nhanh, bị viêm da, bị vẩy nến, …
- Làm tóc rụng, tóc bạc, móng tay yếu, dễ hình thành các nếp nhăn.
- Các bệnh về tim như: Suy tim, xơ hoá cơ tim, cao huyết áp, thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim.
- Ảnh hưởng đến mạch máu như: Tái hẹp lòng mạch, xơ vữa mạch máu, rối loạn chức năng tế bào nội mô, cao huyết áp.
- Các bệnh về phổi như: Hen phế quản, phổi tắc nghẽn mãn tính, dị ứng, ung thư phổi.
- Các bệnh liên quan đến thận như: Bệnh thận mãn tính, thải ghép thận, viêm cầu thận.
- Các bệnh về khớp như: Thấp khớp, thoái hóa khớp, viêm khớp vẩy nến.
Từ những bệnh lý trên, ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng gốc tự do ảnh hưởng vô cùng lớp đến sức khỏe của mỗi người. Sự hình thành nên các gốc tự do có hại gây nên nhiều bệnh. Bên cạnh các ảnh hưởng tiêu cực vừa liệt kê trên thì sự hình thành các gốc tự do nội sinh cũng rất cần thiết cho cơ thể, giúp cho quá trình tổng hợp và phân hủy các chất trong quá trình chuyển hóa tế bào.
Xem thêm: 17+ loại nước uống tốt cho sức khỏe cơ thể hằng ngày bạn nên biết
Các gốc tự do từ chất gây ung thư bạn đã biết chưa
Gốc tự do sẽ gây nên tổn thương lên các gen trong ADN từ đó dẫn đến việc tạo protein trong gen không hiệu quả. Đây cũng chính là một trong số đột biến gen được biết đến dưới tên gen ngăn chặn khối u. Các gen này mã hóa cho các protein có chức năng sửa chữa các thiệt hại trong DNA hoặc loại bỏ các tế bào bị hư hỏng thông qua quá trình chết tế bào theo chương trình (apoptosis). Hậu quả là tế bào được phép phân chia và trở thành một khối u – sự hình thành của một tế bào ung thư. Các tế bào này còn có khả năng xâm nhập và phá hủy mô cơ thể bình thường.
Ung thư cũng có thể tạo ra từ các gốc tự do do stress, chế độ ăn uống kém chất, tiếp xúc các độc tố của môi trường hoặc do di truyền.
Chất chống oxy hóa và các gốc tự do?
Như đã tìm hiểu ở trên thì ta nhận thấy rằng, một số gốc tự do có hại sẽ gây nên nhiều bệnh và ảnh hưởng trực tiếp đến cơ thể. Điều chúng ta cần làm để giảm thiểu các gốc tự do có hại là cung cấp điện tử dễ bị lấy đi những cơ thể sẽ không bị ảnh hưởng nhiều. Cơ thể từ đó sẽ sinh ra các chất chống oxy hóa
Trong các chất oxy hóa sẽ có các electron dư thừa để cung cấp cho gốc tự do khát máu, nhờ vậy làm vô hiệu hóa tác hại của gốc tự do. Có rất nhiều chất chống oxy hóa khác nhau. Mỗi loại sẽ có các đặc tính để hấp dẫn các gốc tự do khác nhau. Từ đó có thể hiểu rằng không phải một chất chống oxy hóa nào có thể phù hợp với mọi loại gốc tự do đang khao khát điện tử.
Các chất oxy hóa phổ biến có thể nói đến như vitamin C, E, beta carotene và các dạng carotenoids tương tự khác. Một vài khoáng chất như selenium, manganese cũng có đặc tính chống oxy hóa, cùng với những chất chống oxy hóa ít được biết đến hơn như: coenzyme Q10, acid lipoic, flavonoids, phytoestrogen,…
Các chất chống oxy hóa theo nghiên cứu sẽ làm chậm đi quá trình lão hóa và giúp ngăn ngừa một số bệnh.
Xem thêm: Bí quyết cho mẹ lựa chọn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa chăm sóc gia đình
Làm sao để hạn chế các gốc tự do trong cơ thể?
Cần phải bổ sung thêm một số chất chống gốc tự do đến từ thực phẩm. một chế độ ăn uống đầy đủ chất dịch dưỡng sẽ làm kìm hãm sự phát triển của các gốc tự do có hại. Giúp cơ thể tăng khả năng phòng vệ và trung hòa gốc tự do một cách hữu hiệu. Nên ăn rau, trái cây, hạn chế ăn các thức ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm đóng hộp.
Một cách tốt nhất để hạn chế các gốc tự do gây ra các nguy hại cho cơ thể đó chính là sử dụng nước ion kiềm. Đây là một trong những loại nước có rất nhiều công dụng:
Các gốc tự do chính là nguyên nhân gây ra sự tích tụ các chất độc hại. Là nguyên nhân chính gây nên bệnh tật và lão hóa. Chính vì vậy, cơ thể cần bổ sung thêm các chất chống oxy hóa để ngăn cản các gốc tự do phát triển. Sử dụng nước ion kiềm có thể làm giảm quá trình lão hóa.\
Xem thêm: 4 Sự thật người bán máy lọc nước ion kiềm không bao giờ nói cho bạn
Bí mật chăm sóc sức khỏe từ cấp độ tế bào bằng uống nước ion kiềm hàng ngày của người Nhật
Nước này có quá trình điện phân tự nhiên nên nước ion kiềm có hàm lượng phân tử hydro rất dồi dào (hydrogen). Lượng hydrogen trong nước ion kiềm hoạt động như một chất chống lại các tác nhân của gốc tự do. Từ đó giúp ngăn ngừa lão hoá và duy trì sự trẻ trung một cách vượt trội.
Khả năng loại bỏ chất oxy hóa của máy lọc nước ion kiềm Geyser Vuoxa i5000
Xem thêm: Tất tần tật về lợi ích và tác hại của nước điện giải – Những lưu ý quan trọng khi uống
Các gốc tự do khi sản sinh quá nhiều sẽ gây hại cho cơ thể, hình thành nên nhiều bệnh tật. Chính vì vậy mỗi người cần có chế độ ăn uống, ngủ nghỉ hợp lý để hạn chế sự hình thành gốc tự do. Hy vọng các thông tin trong bài viết này đã giúp mọi người giải đáp được câu hỏi gốc tự do là gì. Truy cập ngay vào website chúng tôi để đọc nhiều thông tin hữu ích.
Máy lọc nước Geyser Ecotar: Chuẩn Khoáng – Chuẩn Kiềm
Thương hiệu Quốc tế 40 năm chuyên sâu, hàng đầu công nghệ lọc chuẩn khoáng.
Geyser Việt Nam (Minh Anh Water co.,ltd)
Đại diện độc quyền tại Đông Dương (Số Hợp đồng: No DA 1-1/24)
📍 Hà Nội: 114 Khuất Duy Tiến, Nhân Chính, Thanh Xuân.
📍 TP.HCM: 74 đường số 1, City Land ParkHills, Phường 10, Gò Vấp.
📍 Hotline: 024 7770 6686
